نەخۆشییەکانی پەرشبوون

^{نەخۆشییەکانی پەرشبوون}

 ^{نەخۆشییەکانی پەرشبوون (Disorders of Dissociation) جۆرێکن لە کێشەی دەرونی کە لە ناوخودی کەسەکەدا ڕوودەدەن. ئەوەی تێیدا ڕوودەدات ئەوەیە کە کەسەکە خۆی  جیاواز لە کەسێکی دیکە دەبینێت، یان تێگەیشتن و مامەڵە لەگەڵ جیهانی دەرەوە و واقیع دەکەنەوە. و ئاگامەندی بە دەورووبەر و خودی خۆی دەکەوێتە گرفتەوە بە شێوەیەکی گشتی، ئەم تووشبوونە دەکرێت بە شێوەی فەرامۆشکردنی شت، هەستکردن بە جیاوازی ناوخۆی، یان هەستکردن بەوەی کە کەسەکە دوایەک جار لە دایک بووە یان وەک ئەوەی خۆی نەزانێت کییە.}

کۆنیشانەکان

^{کۆنیشانەکان بە گشتی  لەوانەیە پۆزەتیڤ بن لە شێوەی پچڕان لەگەڵ واقیع و لەتبوونی کەسایەتی، بەڵام لە کاتی تر دەکرێت نێگەتیڤ بن، و بەھۆی ئەوەوە کە زانیارییەکان ناتوانن ڕێکی بخەن، لەبیر دەچن و فەرامۆش دەکرێن یان بە شێوەیەکی گونجاو بەکارهێنەر نین.}

^{زۆربەی ئەو کەسانەی توشی نەخۆشییەکانی پەرشبوون دەبن لەوانەیە}

^{هەست دەکات لاشەی هی خۆی نییە، وەک بڵێی خۆی ئەو شتەیە لە دەرەوەی لاشەیەوە سەیری دەکات}

^{گرفتی بیرچوونەوەیان بۆ دێتە پێشەوە}

^{گرفتی بنەمایی لە یادگە و بیرەوەری ە ڕێزبەندی بیرەوەرییەکانیان بۆ دروست دەبێت}

^{گرفتی شووناسیان بۆ دێتە پێشەوە تەنانەت لەوانەیە بە تەواوی لەو کاتەدا بیریان بچێتەوە کێن}

^{گرفتی ڕێکخستنی زانیارییەکان}

^{توشی تێکچوونگەلێک لە ئاگامەندی دەبن و ڕەوتی ئاگاییان تێکدەچێت}

^{بەکارهێنانی زانیارییەکان بە پێی پێداویستییان لە هەلومەرجەکاندا}

^{کەسایەتییان بۆ دوو یان زیاتر لە دوو کەس دەگۆڕێت و جۆرێک پەیوەندی فەرامۆشانە لە نێوانیاندا ڕوو دەدات بۆیێ پێی دەوترێت پەیوەندییەکی فەرامۆشانە، هەر دو جۆر کەسایەتییەکە لە ناو یەک کەسدایە، هاوکات بەشێکیش لە فەرامۆشییان لەگەڵدایە، چوونکە ئاگایان لە یەکتری نییە جۆری پێچەوانە کە پێیان دەوترێت}

^{جۆری پەی_بەر لەم جۆرەدا تا ڕادەیەکی کەم کەسایەتییەکان لە ناو خودی کەسەکەدا ئاگایان لە یەکتری هەیە.}

^{جۆرێکی تر پەیوەندی کە پێی دەوترێت پەیوەندی فەرامۆشانەی یەکئاڕاستە :پەیوەندییەکی فەرامۆشی یەکلایەنانەیان هەیە بۆ نموونە کەسێک خاوەنی سێ جۆر کەسایەتی جیاوازەدوانیان ئاگاداری دانەکەی ترن، بەڵام دانەیەکیان ئاگاداری دووانەکەی تریان نییە}

^{ئەو منداڵانەی  بە شێوەیەکی زۆر توندوتیژانە لە سەردەمی منداڵیدا بە شێوە جیاوازەکانی توندوتیژی و دەستدرێژی مامەڵەیان لەگەڵدا دەکرێت، دواتر کۆنیشانەکانی نەخۆشی پەرشبوون تیایاندا سەرهەڵدەدات. زیاتر لە 20 توێژینەوە دەریخستووە ئەو کەسانەی کە لە سەردەمی منداڵیدا ئازار دراون، لە ڕووی سێکسی، جەستەیی، سۆزداریی، پشتگوێخستن و ڕەتکردنەوە لەوانەی توشی نەخۆشییەکانی پەرشبوون ببن.}

^{بڕێکی زۆر لە خەڵکی لە دوای تێپەڕبوون بە زەبرێکی دەروونی کۆشەندە توشی جۆرێک لە نەخۆشییەکانی پەرشبوون دەبن}

^{هەندێکجار مرۆڤەکان بە هۆی کاریگەری کەلتوور یا ئایینەوە توشی پەرشبوون دەبن.}

^{پەرەشبوون بریتییە لە جۆرێک لە}

 ^{تیکچوون، پچڕان، و ناپەیوەستیی ئاسایی نێوان هەست، ڕەفتار، یادگە، یادی وەری، ئاگاداری، هەستکردنەکان، پەی‌بردنەکان، و گرفتی شوناس، کە لەگەڵیدا گرفتی مامەڵە و جووڵەیش دەنێتە کایەوە.}

^{جۆرەکانی نەخۆشییەکانی پەرەشبوون بریتییە لە:}

 ^{نەخۆشیی ناواقیعگەرێتی:  بە مانای پچڕانی پەیوەندی تاک لەگەڵ واقیعی جیهانی دەورووبەری خۆی. زۆرجار ئەگەری هەیە بەهۆی زەبڕێکی کۆشندەوە، لە کاتێکی دیاریکراودا تاکەکە ئەوەیان لێ بەسەربێت، و زۆر هۆکاری تریش لە مەدا دەکرێت ڕۆڵ ببینێت.}

^{بێـکەسیاری : بە مانای نەمانی پەیوەندێکی لۆژیکی و بنەمایی لەگەڵ خودی خۆی. واتە، کەسەکە، تێگەیشتنی تەنها لەبارەی خودی خۆی و شوناسی خۆی، تووشی تیکچوون دەبێت. واتە، لەبارەی خۆی، ئاگاداری خۆی، جەستەی خۆی، و زۆر لایەنی تریش، گرفتی بۆ دروست دەبێت،کەسەکە بەدەر لەوەی کۆمەڵێک شتێکی پەیوەست بە یەک ڕووداو، یان لەوانەیە بە شێوەیەکی گشتی، لەبارەی زۆربەی ڕووداوەکان و ژیانی بیر دەچێتەوە. بە تایبەتی، زۆربەی زانیارییە تەواو بایۆگرافییەکانی خۆی بیر دەچێتەوە، بۆ نموونە، لە شێوەی ناو٫ پیشە، شوێنی نیشتەجێبوون، شوێنی ئیشکردن، و زۆر زانیارییە بنەماییکانی تریش.}

^{جۆری سێهەمی نەخۆشیی کەسایەتیی پەرەشبوون:}

^{لەوانەیە کەسەکە بە تەواوی خۆی بە خاوه‌نی دوو یان سێ جۆر کەسایەتیی دەبێنت، کە هەندێكجار زیاتر دەزانێت. ئەم کەسایەتییانە، لە زۆر لایەنەوە، بە تەواوی لێکجیان، گۆڕانکاری لە بیرکردنەوە، یادگە، بیرەوەری، ڕەفتار، و هەست و سۆزەکانی کەسەکە دروست دەبێت.}

^{نەخۆشیی شووناسی پەرشبوو}

^{نه‌خۆشی شووناسی پەرشبوو یەکێکە لە جۆرەکانی نه‌خۆشییەکانی پەرشبوونە، تیایدا :}

^{کەسەکان تووشی تێکچوونی شووناسی خۆیان دەبن؛ واتە نازانن کێن، لەوانەیە هەندێک شووناسی جیاواز و نەگونجاویان بێت}

^{خاوەنی چەندین کەسایەتیی جیاوازن، یان هەروەها لە کاتێکدا هەندێک شێوەی جیاوازیان بۆ پێناسەکردنی خۆیان هەیە}

^{ئەمەی کە باسکراوە لە زۆر کەلتووری جیهانیدا بە شێوەیەکی هەستییەوە بە ڕووحی خراپ یان “جنۆکە” ناسراوە، بەڵام لە ڕاستیدا ئەمە جۆرێکە لە نه‌خۆشییەکی هەستی کە شووناسییان تێکچووە}

^{ئەم جۆرە تێکچوونە ئەگەر بەردەوام بێت، لەوانەیە هۆکاری ئەوە بێت کە کەسەکە گۆڕانی گەورە لە شووناسی خۆیدا پەیدا بکات؛ واتە خۆی بە شێوەیەکی نوێتر، جیاوازتر و سەربەخۆتر بزانێ و مامەڵەی جیاواز لەگەڵ خۆی بکات}

^{ئەم گۆڕانکارییە کاریگەری دەخاتە سەر هەست و سۆز، ڕەفتار، ئاگاداری، بیرەوەری، و بەم شێوەیەی کەسەکە خۆی و جیهانی دەوروبەری و کۆمەڵگە دەبینێ. لەوانەیە ئەم کەسانە بەسەختی بتوانن ڕووداوەکانی ڕابردوویان بگەڕێننەوە بۆ پیشەوە، چونکە زانیاری سەربەخۆیان هەڵەیە.}

^{لە هەندێک کاتدا، تووشی له‌ بیرچوونەوەی بنەما یان بەشێک لە خۆیان دەبن، واتە شتێکی گرنگ لە بوارەکانیان وشکاو دەبێت. ئەمە کاریگەری هەیە لەسەر پەیوەندییان لەگەڵ جیهان و کۆمەڵگە، هەروەها پەیوەندییان لەگەڵ کەسانی تر، لە کار و چالاکی، و شێوازی جێبەجێکردنی بەرپرسیارەتی توشی گرفت دەبێت.}

^{هەروەها، بە شێوازێکی جیاواز و سەربەخۆ لەگەڵ کۆمەڵگە و کەلتوور و ئایینی ناوچەکەیان هەڵسووکەوت دەکەن، و لەوانەیە کەلتوور و کۆمەڵگە و ئایین لەسەر ئەو شێوەیە خوازراو نەبن.}

^{خاڵی بنەمایی لە نەخۆشی شووناسی پەرشبوو}

^{دوو جۆری گونجاوی جیاواز هەیە کە لەسەر ئەم نەخۆشییە دەربڕاوە:}

 ^{یەکەم، لیكجیاوازی سەر بە خۆ}

^{دووهەم، لیكجیاوازی سەر بە ئارادان.}

^{ئەم جیاوازییانە دەبێتە هۆی ئەوەی کەسە توشبووەکە خاوەنی دوو جۆر کەسایەتی ئاڵۆز و لێکجیاواز بێت}

^{بە شێوەیەکی گشتی، ئەو کەسانەی کە تووشی پرشبوون دەبن، پێویستیان بە تێگەیشتن و چارەسەری تایبەتی هەیە. هەندێکجار، گۆڕانکاریی لە کەسایەتییەکەیاندا بەرچاوو و ڕوونە، و دەکرێت پێشبینی بکرێت و پەیوەندی هەیە بە بارودۆخی ژیانی کەسەکە. و هەندێکجار، لە پڕ و خۆڕا ڕوودەدات.}

^{نموونەیەکی دیاری کراو ئەوەیە: کەسێک سەرەتا  خاوەنی دوو کەسایەتی جیاواز بووە، یکێکیان بەرگدروو و ئەویتریان مامۆستا. هەر جارە و یكێکیان سەری دەرهێناوە، تەنانەت مامۆستاکە دەیوت بە هیچ جۆرێک بەرگدوور نییە و نازانێت چۆن مەکینەی دوورمان بەکاردێت، بە پێچەوانەشەوە بەرگدوورەکە پێی وابوو ئەو هیچ کات مآمۆستا نەبووە و نییە، قسەکردنیان، مامەڵەیان، شێوازی دەمووچاو و خۆنواندن و دەست و پێ و لاشە جووڵانیان و تۆنی دەنگیان بە تەواوی لێکجیاواز بوو. ئەمە لە بەرزترین ئاستەکانیتوشبوون و لە نموونە دەگمەنەکانە..}

^{هەندێکجار، ئەم کەسانە دەبنە خاوەنی سێ جۆری جیاوازی کەسایەتی، بە تایبەتی کاتێک تووشی گۆڕانکاری زۆر دەبن لە کەسایەتی و بیرکردنەوە. گرنگە ئەوەیە کە ئەو تووشبووانە کە لە ڕاستیدا لە ناوخۆیاندا تێکەل و گۆڕانکاری هەیە، بەشێوەیەکی جیاواز ئاگاداری ئەو دۆخە نابن. ئەمە بەو مانایە نییە کەسەکە ئازار ناچێژێت، لە گۆشەیەکی قووڵدا دەبینیت ئەوان چۆن گیرۆدەن و و چۆن ناتوانن لەو شتە دەربازبن توشی بوون. بە ئەگەری زۆر لەوانەیە بەرەو  هەوڵی خۆکوژیان ببات. ئەویش کاتێکە کە چارەسەری گۆنجاو دروس وەرنەگرن.}

^{نەخۆشیی فەرامۆشی پەرشبوو}

^{جۆرێکی تر لە نەخۆشیی پەرشبوونە کە تیایدا :}

^{زانییاری کەسییەکانی خۆیان لە بیر دەکەن}

^{هەندێکجار بە هۆی ڕووداوێکی زەبراوییەوە ڕوو دەدات}

^{تەواوی وردەکارییەکانی ڕووداوەکەی بیر دەچێتەوە}

^{دروستبوونی گرفتی بنەمایی لە پەیوەندی کۆمەڵایەتی، پەیوەندی بوونیادنەر لەگەڵ کەسانی دەورووبەریدا.}

^{جۆرەکانی فەرامۆشی}

^{فەرامۆشی دیاریکراو: فەرامۆشکردنی هەموو وردەکارییەکانی ڕووداوێکی زەبراوییان بڕێکی زۆری زانیارییەکانی پەیوەست بەە ڕووداوە}

^{فەرامۆشی بەشەکیی: کەسەکە بە تەواوی مێژینەی دەستدرێژییە سێکسییەکەی خۆی کە لە منداڵیدا بەسەری هاتووە بۆ ماوەی چەندین ساڵ لە بیر دەچێتەوە.}

^{فەرامۆشی گشتگیر: بە تەواوی بەشێکی زۆری مێژینەی کۆی ژیانی خۆی لە بیر دەچێتەوە}

^{فەرامۆشی سیستیماتیک: کەسەکە هەنگاو بە هەنگاو وردەکارییەکانی پەیوەست بە ڕووداوێک، کەسێک ، بەشێک لە ژیانی خۆی یان گڕووپێک لە خەڵکی و زۆر شتی تریشی بیر دەچێتەوە.}

^{فەرامۆشی بەردەوام: کەسەکە دەست دەکات بە لە بیر کردنی هەر شتێکی نوێ لە ژیانیدا ڕوو دەدات.}